Στην Ερμούπολη έχει την έδρα της η περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, που υπάγεται στον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας, με τον τίτλο Γενικά Αρχεία του Κράτους- Αρχεία Νομού Κυκλάδων.
Βασικός σκοπός των Γ.Α.Κ.-Αρχείων Νομού Κυκλάδων είναι η εποπτεία, διάσωση, συγκέντρωση, ταξινόμηση και ευρετηρίαση του αρχειακού υλικού του Νομού Κυκλάδων πλην της Νάξου, όπου υπάρχει Μόνιμο Τοπικό Ιστορικό Αρχείο καθώς και η διάθεση και η με ποικίλους τρόπους αξιοποίησή του.
Τα Αρχεία Νομού Κυκλάδων στεγάζονται από το 1990 σε κτήριο, που παραχωρήθηκε από το Δήμο Ερμούπολης,στην Πλατεία Μιαούλη Τα γραφεία των Αρχείων είναι ανοικτά για το κοινό από Δευτέρα έως Παρασκευή από 8.30 - 14.30.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Σύρος κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ανήκε στο σαντζάκι (διοικητική περιφέρεια) των Κυκλάδων και πλήρωνε ετήσιο φόρο 5500 γρόσια περίπου. Ο εισπράκτορας ήταν αρχικά Οθωμανός κατόπιν δε Συριανός.
Την είσπραξη του φόρου είχε αναλάβει ο Καπουδάν πασάς , ο οποίος τηρούσε βιβλίο με τις ιδιοκτησίες και σημείωνε το ποσό που αναλογούσε στον καθένα ετησίως.
Ο αββάς Della Rocca το 1790 στο περίφημο έργο του « Traite complet sur les abbeilles» (Πλήρης πραγματεία περί των μελισσών) λέγει: «Κρίνων τις εκ της μορφής του εν Σύρω και πάσαις ταις άλλαις νήσοις διοικητικού συστήματος, ήθελε πιστεύσει ότι αύται είναι μικραί δημοκρατίαι φόρου υποτελείς. Πάσα η εκτελεστική εξουσία είναι εις χείρας του Επιτρόπου. Το αξίωμα δε τούτο είναι ενιαύσιον, αλλ΄ εάν ο Επίτροπος δειχθεί άξιος του αξιώματος τούτο δύναται να το διατηρήσει και επί δύο – τρία έτη».
Όταν έληγε η θητεία του Επιτρόπου γινόταν προεστώς και συμμετείχε στο συμβούλιο των προεστώτων ή δημογερόντων ή κοτζαμπάσηδων.
Ο επίτροπος δεν είχε δικαίωμα να νεωτερίσει αλλά ακολουθούσε απαρέγκλιτα ό,τι ήταν γραμμένο στα δημόσια βιβλία ή καπίτουλα με τα οποία διοικόταν η κοινότητα.
Η εποχή του φόρου ήταν οι τελευταίες μέρες του Αυγούστου. Πέντε - έξι μήνες πριν ο επίτροπος και οι προεστώτε εξέδιδαν και υπέγραφαν τα σχετικά υποσχετικά έγγραφα της κοινότητας «εν ονόματι όλου του ραγιά της νήσου Σύρας».
Ο ετήσιος φόρος πληρωνόταν αρχικά στον Καπουδάν πασά, μετά όμως, όταν το νησί δωρήθηκε στη Σαχ Σουλτάνα ο φόρος κατετίθετο στο θησαυροφυλάκιό της στην Κωνσταντινούπολη.
Το νησί με την πληρωμή του φόρου απαλλασσόταν από την ενόχληση των Τούρκων εισπρακτόρων και εποπτών, η διοίκηση ήταν στα χέρια των επιτρόπων και των προεστώτων, αποτελούσε αυτοδιοικούμενη κοινότητα που συνδεόταν με τη Σουλτάνα και επιπλέον και πολύ σημαντικό απολάμβανε τη γαλλική προστασία.
Μία από τις πιο παλιές εφημερίδες της Ερμούπολης, ο «Ερμής» το 1837 γράφει: «Προ της ελληνικής επαναστάσεως η Σύρα ήτο άσημος και είχε μίαν μόνην κωμόπολιν ομώνυμον της νήσου κειμένην επί λόφου δυσβάτου και βλέπουσαν Ανατολικονότια εις τον καιρόν του Τουρνεφορτίου προ ενός περίπου αιώνος. Η κωμόπολις αύτη περιείχε υπέρ τας 6000 κατοίκους του δυτικού ρητού και 7 ή 8 οικογενείας του ανατολικού……………..Πολλόι των κατοίκων της κωμοπο΄λεως ταύτης αμελούντες την γεωργίαν μετέβαινον εις την Κωνσταντινούπολιν, όπου επροσκολλώντο εις υπηρεσίαν των εκεί πλουσίων και δυνατών ομοθρήσκων των Ευρωπαίων, οι δε μένοντες εις την νήσον εγεώργουν την ολίγην γην των εκ της οποίας επορίζοντο ολίγην κριθήν και τον εξαίρετον οίνον των. Τοιαύτη ήτον η κατάστασις της νήσου ταύτης μέχρι του 1821 έτους».
Οι καθολικοί επίσκοποι Σύρας διορίζονταν από τον Πάπα τελούσαν όμως υπό την προστασία του Γάλλου βασιλιά.
Οι Συριανοί είχαν ως κύρια ασχολία , τη γεωργία και η εκπλήρωση των θρησκευτικών καθηκόντων ήταν από τα κύρια μελήματά τους.
Με αδρές γραμμές αυτή ήταν η κατάσταση του νησιού μέχρι τα τέλη του 18 ου αιώνα. Λίγο πριν την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης Και λόγω της θρυλούμενης ουδετερότητας ο πληθυσμός άρχισε να αυξάνεται εξαιτίας των προσφύγων, οι οποίοι και πριν το 1821 ζητούσαν άσυλο από την κοινότητα των Συριανών.
Πάντως γεγονός είναι πως η Ερμούπολη συνδέεται άμεσα με την επανάσταση του 1821, κάποιοι ιστορικοί την αποκαλούν «θαύμα της επανάστασης του ΄21. «Η καταστροφή της Χίου», όπως λέει ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος, «είναι η ιδρυτική πράξη της πόλης».
Όταν μετά την καταστροφή της Χίου, το 1822, έφθασαν στη Σύρο πρόσφυγες οι Χιώτες, και στη συνέχεια (1824-1828)οι Ψαριανοί, οι Κασιώτες, οι Σμυρνιοί, η έκταση που καταλαμβάνει η σημερινή πόλη ήταν σχεδόν έρημη. Το μεγαλύτερο μέρος της παραλίου ζώνης σε βάθος πενήντα μέτρων από την ακτή, καλυπτόταν από αβαθή, θαλάσσια ύδατα, ενώ όλη αυτή η περιοχή ως παράλιο ανήκε στο δημόσιο. (Κατά το διάστημα της Τουρκοκρατίας απαγορευόταν η ανοικοδόμηση στις παράλιες περιοχές, οι οποίες ανήκαν στο κράτος. Η τήρηση των σχετικών διατάξεων ανήκε στη δικαιοδοσία του Καπουδάν πασά.)
Στην αρχή της εγκατάστασης των προσφύγων, σύμφωνα με την εφημερίδα «Ερμής», «Οι Σύριοι δεν έβλεπον με καλόν όμμα κατ’ αρχάς τους εις την νήσόν των συσσωρευμένους ξένους»και πολύ περισσότερο δεν ήταν πρόθυμοι να κάνουν οικονομικές συναλλαγές.
Όσο η επανάσταση εδραιωνόταν προσέρχονταν και άλλοι Έλληνες και οι οικοδομές στην παραλία πλήθαιναν. Γράφει ο « Ερμής» πάλι: «Τα κατ’ αρχάς οικήματά των και αι αποθήκαι των ήσαν απλαί ακαλύβαι ως είνε φυσικόν εις όλας τας αρτισυστάτους αποικίαςκαι διότι δεν είχον σκοπόν να μένουν πάντοτε εις την Ερμούπολιν, αλλ. Επερίμενον ημέραν παρ’ ημέραν την απελευθέρωσιν άλλης τινος εμπορικής πόλεως διά να κατοικήσουν διά πάντα.»
Η ημέρα της απελευθέρωσης αργούσε και οι πάροικοι άρχισαν να οργανώνονται. Η πόλη μέχρι το 1825 ήταν ανώνυμη.
Η συνέλευση για την ονοματοθεσία της πόλης έγινε στο προαύλιο του νεόδμητου ναού της Μεταμόρφωσης, υπό την προεδρεία του απεσταλμένου της κυβέρνησης Δρόσου Μανσόλα. Όπως αναφέρει ο Λουκάς Ράλλης στις αναμνήσεις του η πρότασή του να αφιερωθεί η πόλη στον Κερδώο Ερμή, γιατί «υπό την σκέπην του Ερμού, εφόρου του εμπορίου συνέστη και προήχθη η πόλις» αποφασίστηκε ομόφωνα να ονομαστεί Ερμούπολη.
Μετά την αποτυχημένη εκστρατεία για απελευθέρωση της Χίου (1827)το τοπίο έχει ξεκαθαρίσει: οι πάροικοι αισθάνονται οικιστές,το εμπόριο ακμάζει και οι ανάγκες προκύπτουν και ζητούν επιτακτικά αντιμετώπιση και λύση.
Το ακόλουθο σχόλιο της Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδος ,επίσημης εφημερίδας της Ελληνικής Κυβέρνησης, αποδίδει τη σημασία για την ελληνική επανάσταση και τη διεθνή αναγνώριση που είχε το λιμάνι της Σύρας από το 1825 και μετά: «Η Σύρα έγινε την σήμερον το κέντρον του εμπορεύματος εις την Ελλάδα και πανταχόθεν συρρέουσιν εις τον λιμένα της πλοία και εκπλέουν εκείθεν εις όλους τους λιμένας της Ευρώπης. Δια την Μασσαλίαν, Λιβόρνον, Αγκόνα, Τεργέστην και άλλας παραθαλασσίας πόλεις εμπόρων ,….
Η τεράστια εμπορική και ναυτική κίνηση του λιμανιού έδινε στην πόλη μια πρωτότυπη εικόνα. Από περιγραφές εφημερίδων των πρώτων ετών της δημιουργίας της πόλης πληροφορούμαστε ότι εκατοντάδες άνθρωποι από κάθε γωνιά του Αιγαίου πελάγους και της Ανατολικής Μεσογείου, κυκλοφορούσαν στους μικρούς και δαιδαλώδεις δρόμους της και στην παραλία.
Πελοποννήσιοι φουστανελοφόροι, Ψαριανοί βρακοφόροι, ανατολίτες με κελεμπίες, Χιώτες έμποροι με φράγκικα, ξένοι με τα κοστούμια της εποχής και τα γκρίζα ημίψηλα, Μαλτέζοι ναυτικοί με σκούφους και Δαλματοί πλοιοκτήτες με ιδιότυπη ενδυμασία. Όλες οι γλώσσες της Ευρώπης ακούγονταν σ’ αυτό το κοσμοπολίτικο λιμάνι όπου μπορούσε να βρει κανείς ό,τι ζητούσε, να συναλλαγεί με οποιοδήποτε νόμισμα και να πουλήσει ό, τι είχε για πούλημα.
Η Ερμούπολη ζει λοιπόν από το εμπόριο και τη ναυτιλία. Ωστόσο η κατάστασή της και η ευημερία της είναι συγκυριακές, όπως συγκυριακές ήταν και οι συνθήκες που τη δημιούργησαν. Ο επιχειρηματικός κόσμος της Ερμούπολης δεν μπορεί να λογαριάζει με τις μεγάλες διάρκειες. Εξαρτάται από την συγκυρία, και εφόσον η συγκυρία αλλάζει, οφείλει να είναι ευέλικτος, να ξέρει να διακινδυνεύει, να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται κάθε στιγμή. Γι’ αυτό θα αναπτυχθούν στην πρώτη αυτή εστία της αστικής οικονομίας της νεότερης Ελλάδας και σε κλίμακα χωρίς προηγούμενο, το επιχειρηματικό πνεύμα, η προσαρμοστικότητα και η έλξη προς την κερδοσκοπία. Κάθε τόσο το μέλλον της πόλης μοιάζει αβέβαιο: όταν συρρικνώνεται το διαμετακομιστικό εμπόριο, ήδη από τη δεκαετία του 1840, όταν μένει στάσιμο το εμπόριο από τη δεκαετία του 1860 και έπειτα καταρρέει στα 1885/86κι όταν η ναυτιλία κλονίζεται και ύστερα παρακμάζει αναπότρεπτα στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αι.. Κι όμως κάθε φορά η Σύρα ξαναγεννιέται σε νέες βάσεις μεταφέροντας τις προσπάθειες και τους πόρους της από τον ένα τομέα στον άλλο αλλά και διευρύνοντας τη βιοτεχνική ,εργαστηριακή και τέλος τη βιομηχανική της βάση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Τιμολέοντος Αμπελά: Ιστορία της νήσου Σύρου
Χριστίνας Αγριαντώνη: Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα
Ανδρέα Θ.Δρακάκη: Ιστορία του οικισμού της Ερμουπόλεως (Σύρας)
Πρακτικά Συμποσίου Ερμούπολη Σύρου-Αύγουστος 1994: Για τη Μαρίκα Κοτοπούλη και το θέατρο στην Ερμούπολη
Χριστίνα Αγριαντώνη-Αγγελική Φενερλή: Ερμούπολη-Σύρος Ιστορικό οδοιπορικό
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ
Ο πυρήνας του αρχειακού υλικού, που απόκειται στα Γ.Α.Κ. - Αρχεία Nομού Κυκλάδων, είναι το αρχείο του Δήμου της Ερμούπολης με έγγραφα και κατάστιχα από τη δεκαετία 1820, που φυλάσσονταν στις αποθήκες στις αποθήκες και στους «πύργους» του δημαρχιακού μεγάρου.
Το 1948, έγινε μια πρώτη προσπάθεια οργάνωσης του δημοτικού αρχείου από το διάκονο Ευάγγελο Μονογυιό με την ίδρυση του «Ιστορικού Αρχείου Κυκλάδων» και το διορισμό του με τον τίτλο του «αρχειοφύλακα». Ο Διευθυντής των Γ.Α.Κ. , Εμμανουήλ Πρωτοψάλτης, ενδιαφέρθηκε προσωπικά για την ίδρυση και οργάνωση των αρχείων της Ερμούπολης , τα οποία επισκέφτηκε το 1951.
Το 1952 μετά από το θάνατο του Ε. Μονογυιού, συνεχίζεται η δημόσια συζήτηση από τον τύπο για την τύχη του Ιστορικού Αρχείου .
Το 1953 , οι ντόπιοι λόγιοι Δημήτριος Κρίνος και Ανδρέας Δρακάκης, προτείνουν την ενοποίηση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ερμουπόλεως με το Ιστορικό Αρχείο με τη σύμφωνη γνώμη του προαναφερθέντος Διευθυντή των Γ.Α.Κ.
Το σχέδιο δεν εφαρμόστηκε, η Βιβλιοθήκη παρέμεινε δημοτική και το 1957 ο Δημήτριος Κρίνος αναλαμβάνει την επιχείρηση διάσωσης και μεταφοράς του Ιστορικού Αρχείου σε ασφαλέστερους χώρους.
Με τη Μεταπολίτευση, ο δήμαρχος Νίκος Φιλάρετος , ανέθεσε στον ικανότατο, δημοτικό υπάλληλο Στέλιο Αλεξάνδρου , τη φύλαξη του αρχειακού υλικού και τη διαχείριση των κονδυλίων που διέθετε το ΥΠΕΠΘ για την υπηρεσία. Ο Στέλιος Αλεξάνδρου παρέμεινε σ’ αυτή τη θέση μέχρι το 1990.
Εν τω μεταξύ, το καλοκαίρι του 1975, ο ιστορικός Χρήστος Λούκος εντόπισε το αρχείο του Δήμου σε μια αίθουσα και σ΄ έναν από τους πύργους του δημαρχιακού μεγάρου, όπου, μάλλον, με τις φροντίδες του Δημητρίου Κρίνου είχαν στοιβαχτεί.
Την ίδια χρονιά η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού δέχτηκε να αναλάβει την ταξινόμησης του δημοτικού αρχείου. Στα τέλη του 1976 η Εταιρεία ζήτησε από το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας κι εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του προγράμματος.
Η «ομάδα Σύρας», όπως ονομάστηκαν τα μέλη που αποτέλεσαν την ειδική επιτροπή ταξινόμησης , εργάστηκε το καλοκαίρι του 1977 και 1978.
Το 1982 αναγνωρίζεται ως Μόνιμο Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Κυκλάδων. Τη φύλαξη του ταξινομημένου αρχείου εξακολουθεί να έχει ο Στέλιος Αλεξάνδρου. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Το 1987 δημοσιεύτηκε ο έντυπος «Οδηγός του Δημοτικού Αρχείου Ερμούπολης 1821-1949» των Χρήστου Λούκου-Πόπης Πολέμη από την Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού.
Με το νόμο 1946/91 ως περιφερειακή, πλέον, υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους αποκτά τον τίτλο «Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχεία Νομού Κυκλάδων που διατηρεί ως σήμερα.
ΑΡΧΕΙΑ –ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Τον πυρήνα των ΓΑΚ Κυκλάδων αποτελεί το Δημοτικό Αρχείο Ερμούπολης το οποίο ευτυχήσαμε να παραλάβουμε ταξινομημένο και με έντυπο οδηγό για την καλύτερη πρόσβαση σ’ αυτό. Από την αρχική ταξινόμηση προέκυψαν 500.000 έγγραφα και 1200 κατάστιχα σε 4 θεματικές ενότητες ανάλογα με τις υπηρεσίες του Δήμου δηλ Διοικητική, Οικονομική, Τεχνική και Ιδιαίτερα. Περιέχει μαρτυρίες για μια πολύπλευρη θεώρηση της πόλης κι αυτό γιατί ο ρόλος της δημοτικής αρχής ήταν, τουλάχιστον για το 19ο αιώνα, ουσιαστικός και κάλυπτε ή συμμετείχε σ’ όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες. Ας μην ξεχνούμε ότι τα σχολεία, η αστυνομία, το νοσοκομείο, οι εκκλησίες, τα φιλανθρωπικά καταστήματα κ.ά ανήκαν στους δήμους και διοικούνταν από επιτροπές που διόριζε το δημοτικό συμβούλιο.
Πολύ σημαντική αρχειακή ενότητα αποτελεί το Αρχείο των Ιταλικών Αρχών Κατοχής που ρίχνει φως σε μια κρίσιμη περίοδο για τον τόπο. Είναι το μοναδικό μαζί με το αντίστοιχο σχετικό της Ρόδου που διασώθηκε στη χώρα μας.
Επίσης σε ειδικά κατασκευασμένη μεταλλική σχεδιοθήκη φυλάσσονται σχέδια του Τσίλλερ για το δημοτικό μέγαρο και σχέδια άλλων δημοτικών αρχιτεκτόνων και μηχανικών του 19ου αιώνα.
Από το 1990 έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 16 εισαγωγές εγγράφων και καταστίχων από το Δήμο, τα οποία είτε έχουν αποδελτιωθεί, είτε έχουν ευρετηριαστεί στον Η/Υ και είναι στη διάθεση των ερευνητών.
Ευρετηρίαση στον Η/Υ έχει γίνει για :
1)το Δημοτολόγιο του Δήμου Ερμούπολης από 1834-1945
2)το πρόχειρο βιβλίο γεννήσεων του Δήμου Ερμούπολης από το 1828-1858
3)τα ληξιαρχικά βιβλία γεννήσεων από 1859-1925
4)τα ληξιαρχικά βιβλία γάμων από 1859-1925
5) Περιλήψεις από τα Βιβλία Πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ερμούπολης του 19ου αι και
6)Περιλήψεις από τα Βιβλία Πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ερμούπολης του 20ου αι.
7)Μητρώο Προσφύγων 1923
Σε ηλεκτρονική,επίσης, μορφή ετοιμάζονται τα Μητρώα Αρρένων του Δήμου Ερμούπολης (1845-1890) και ευρετήριο αποβιώσεων (1859-1925).
Το 2008 το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τα ΓΑΚ ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ψηφιοποίησης αρχείων,στο οποίο συμμετείχε η υπηρεσία μας με ένα μεγάλο τμήμα εγγράφων( περίπου 60.000 σαρώσεις), από τις ενότητες Δημοτικά Έργα, Σχέδιο Πόλεως, Θέατρο, Ναυπηγικά και Πολιτογραφήσεις. Το αποτέλεσμα της ψηφιοποίησης είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο με το όνομα ΑΡΧΕΙΟΜΝΗΜΩΝ.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Πρώτος συμβολαιογράφος της Ερμούπολης εμφανίζεται ο Σκαρλάτος Μάξιμος ,του οποίου συμβόλαια υπάρχουν από το 1827. Παράλληλα το λειτούργημα του Δημοσίου Μνήμονος ασκεί ο Κύπριος Ανδρέας Δαυίδ που μέσα από τις συμβολαιογραφικές πράξεις που σώζονται παρακολουθούμε βήμα-βήμα τη δημιουργία της πόλης.
Το 1990, ο συμβολαιογράφος Μάξιμος Ταλασλής παρέδωσε τα ευρετήρια και τα έγγραφα των συμβολαιογραφικών πράξεων σημαντικότατων συμβολαιογράφων του 19ου αιώνα,μεταξύ αυτών και των προαναφερθέντων. Τα λυτά έγγραφα (συμβόλαια) φθάνουν έως το 1900, τα υπόλοιπα φυλάσσονται στο συμβολαιογραφικό του γραφείο.
Το 1982, η συμβολαιογράφος Ελένη Ανδρουτσοπούλου-Χρυσολωρά παρέδωσε ευρετήρια και λυτά έγγραφα συμβολαιογραφικού και νομικού περιεχομένου τακτοποιημένα σε 38 ογκώδη δέματα (19 αι). Έχει ταξινομηθεί το περιεχόμενο των 25 δεμάτων.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Τον Οκτώβριο του 1833 λειτούργησε με πρωτοβουλία και έρανο των Ερμουπολιτών το πρώτο σχολείο μέσης εκπαίδευσης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους σ΄ ένα κτήριο που κατασκεύασε ειδικά ο Βαυαρός μηχανικός Ερλάχερ. Στο δημοτικό αρχείο και μάλιστα στην πρώτη σειρά καταστίχων που αναφέρονται στα τελευταία έτη του θεσμού της Δημογεροντίας υπάρχει το σχετικό κατάστιχο που αναφέρονται τα ποσά που διετέθησαν στον έρανο για το μεγάλο σκοπό.
Το αρχείο του 1ου Γυμνασίου Σύρου μαζί με την ιστορική του βιβλιοθήκη παρελήφθησαν, ταξινομήθηκαν και βρίσκονται στη διάθεση των ερευνητών.
Το πρώτο μαθητολόγιο του Γυμνασίου Σύρου (1833-1851) μεταφέρεται σε ηλεκτρονική μορφή. Το αρχείο περιλαμβάνει κατάστιχα (Μαθητολόγια, Γενικούς Ελέγχους, Ειδικούς Ελέγχους, Βιβλία Πιστοποιητικών Σπουδής, Βιβλία Πρακτικών Διδασκόντων κ.ά) τόσο του κεντρικού σχολείου όσο και των παραρτημάτων Κέας, Σερίφου,Μήλου και Κιμώλου καθώς και της Εμπορικής Σχολής Σύρου (1833-1977).
Οι παραλαβές εκπαιδευτικών αρχείων συνεχίστηκαν με εισαγωγές αρχείων από τα 6 Δημοτικά Σχολεία της Ερμούπολης, το Δημοτικό Σχολείο Άνω Σύρου, το 2ο Λύκειο Σύρου (πρώην Γυμνάσιο Θηλέων Σύρου),το Δημοτικό Σχολείο Πάγου Σύρου,το 1οκαι το 2ο Νηπιαγωγεία Σύρου, τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Κυκλάδων.
Παρατηρώντας την έναρξη λειτουργίας κάθε σχολείου στοιχειώδους εκπαίδευσης μπορούμε να καταλάβουμε πώς εξελίχθηκε η πόλη. Δηλ. το 1ο Δημοτικό Σχολείο λειτούργησε το 1858 και εξυπηρετούσε τους κατοίκους γύρω από την ενορία με την πρώτη ορθόδοξη εκκλησία (Μεταμόρφωση 1824), το 2ο Δημοτικό Σχολείο ως πρώτο μαθητολόγιό του φέρεται εκείνο του σχολικού έτους 1901-1902 και κάλυπτε τις ανάγκες της ενορίας του δεύτερου ορθόδοξου ναού (Κοίμηση 1829) κ.ο.κ.
ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Οι πολυπληθείς πάροικοι της οικιζόμενης πόλης ,όπου οι συναλλαγές ήταν μεγάλες και ποικίλες και οι δημιουργούμενες μεταξύ τους διαφορές ήταν συχνές και σημαντικές . Στις 2 μαρτίου 1826 υπό την πίεση της αγανάκτησης των εμπόρων της Σύρας ,ψήφισε ειδικό παράρτημα στο νόμο «Περί Δικαστηρίων»με τον οποίο γίνεται η σύσταση του Εμποροδικείου Σύρου. Στα ΓΑΚ σώζεται ένα κατάστιχο της πρώτης περιόδου των ετών 1828-1829.Για το διάστημα 1829-1835 υπάρχει κενό και μετά υπάρχει κανονική ροή των καταστίχων με εμπορικές πράξεις από το 1835 έως το 1887 που καταργούνται με νόμο τα εμποροδικεία και οι εμπορικές υποθέσεις παραπέμπονται στα τακτικά αστικά δικαστήρια.
Οι παραλαβές αφορούν σε αρχεία του Πρωτοδικείου Σύρου
Πράξεις Προέδρου 1837-1945
Ποινικές Αποφάσεις [και Πρακτικά] 1836-1939
Ποινικές Αποφάσεις Τριμελούς 1931-1937
Ποινικά Πρακτικά Τριμελούς 1925-1936
Ποινικά Πρακτικά Μονομελούς 1929-1936
Αποφάσεις Μονομελούς Πλημμελειοδικείου 1929-1932
Πρακτικά Μονομελούς Πλημμελειοδικείου 1848-1876
Αποφάσεις Μονομελούς Πλημμελειοδικείου 1855-1873
Πρακτικά Βουλευμάτων 1843-1913
Βουλεύματα 1837-1939
Ευρετήρια ποινικών αποφάσεων 1881-1939
Ευρετήρια πολιτικών αποφάσεων 1882-1935
Ευρετήρια αποφάσεων Πλημμελειοδικείου 1877-1909
Ευρετήρια εμπορικών αποφάσεων 1881-1887
Πινάκια πολιτικών υποθέσεων 1894-1938
Πολιτικές Αποφάσεις 1835-1939
Πολιτικά Πρακτικά 1853-1936
Εμπορικές Αποφάσεις 1836-1888
Πρακτικά Εμποροδικείου 1851-1885
Διαθήκες 1888-1939
Διαθήκες Μυστικές ,ιδιόγραφες 1879-1939
Βιβλία (εταιρικών) καταστατικών 1870-1877,1893-1937
Πτωχεύσεις 1896-1929
Ειρηνοδικείο Σύρου (1834-1904),
Ειρηνοδικείο Τήνου (1837-1948)
Ειρηνοδικείο Πάρου (1895-2000) δεν έχει ολοκληρωθεί η ταξινόμηση
Εφετείο Αιγαίου (1914-1978)
Τη μεγαλύτερη ζήτηση από όλες τις σειρές έχουν οι διαθήκες ,λιγότερο τα καταστατικά συλλόγων και σωματείων και σπάνια δικαστικές αποφάσεις.
ΥΓΕΙΑ- ΠΡΟΝΟΙΑ
Το πρώτο νοσοκομείο της Ερμούπολης ανεγέρθηκε με τη συνεισφορά των εμπόρων το 1825 και άρχισε να λειτουργεί το 1826. Σημαντικότερος δωρητής υπήρξε ο Γεώργιος Μηλιώνης,που πέθανε το 1826,πριν ολοκληρωθεί το έργο και τάφηκε στην είσοδο του Νοσοκομείου. Ήταν το πρώτο δημόσιο νοσοκομείο της χώρας και το παλαιότερο δημόσιο κτήριο της Ερμούπολης.
Το αρχείο του Νοσοκομείου Σύρου ξεκινά με το πρώτο βιβλίο εισερχομένων ασθενών του 1834 και από το οποίο προφανώς έχουν αφαιρεθεί φύλλα από το 1826-27, έτος πρώτης λειτουργίας του ιδρύματος. Είναι εκπληκτικές οι πληροφορίες που μας παρέχει και η εικόνα της πόλης που διαγράφεται μέσα από τις σελίδες του.
Το Νοσοκομείο όπως και άλλα ευαγή ιδρύματα, όπως συνηθιζόταν στο 19ο αιώνα, ήταν δωρεές φιλάνθρωπων αστών ή προϊόντα διενέργειας εράνων μεταξύ των ευπόρων.
Η περίπτωση της ύπαρξης δυο ορφανοτροφείων και ενός πτωχοκομείου-γηροκομείου αντιπροσωπεύουν τις τάσεις που αναφέρθηκαν. Δηλ τα ορφανοτροφεία ήταν το μεν Αρρένων,δωρεά του Νικολάου Ισιδώρου, το δε Θηλέων, δωρεά των Φιλίππου και Αλεξάνδρου Μπαμπαγιώτη Με την αλλαγή χρήσης του κτηρίου του Μπαμπαγιωτείου Ορφανοτροφείου Θηλέων παραλάβαμε ογκώδες αρχείο ,το οποίο έχει εν μέρει ταξινομηθεί
Το πτωχοκομείο – γηροκομείο (του Αγίου Παντελεήμονα,όπως λέγεται σήμερα) χτίστηκε το 1874 με ενέργειες της «Φιλοπτώχου Εταιρείας Ερμουπόλεως», που συγκέντρωσε το απαιτούμενο ποσό με την έκδοση λαχείου και τη σύσταση μετοχικής εταιρείας. Αυτά προκύπτουν από το αρχείο που παραλάβαμε, το οποίο καλύπτει τη χρονική περίοδο 1868-1972, όπως προκύπτει από την ταξινόμησή του.
Το αρχείο της Διεύθυνσης Υγείας – Πρόνοιας αποτελεί ένα τεράστιο σε όγκο και ενδιαφέρον διοικητικό αρχείο το οποίο ταξινομήθηκε από τον κύριο Χρήστο Λούκο με τις ομάδες φοιτητών που εποπτεύει από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο κατάλογος βρίσκεται ήδη αναρτημένος στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του ιδρύματος Λάτση. Καλύπτει τη χρονική περίοδο μεταξύ 1930-1970,από την ταξινόμηση προέκυψαν πάνω από 3000 φάκελοι και οι πληροφορίες για τη δημόσια υγεία, τα μέτρα που λάβαινε το κράτος για τις ασθενέστερες κοινωνικά και οικονομικά ομάδες είναι πλούσιες.
Το Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Προνοίας και Αντιλήψεως (γνωστό από το αρκτικόλεξο ΠΙΚΠΑ) διατηρούσε στην Ερμούπολη παράρτημα από το 1912, από μαρτυρίες εφημερίδων αλλά δυστυχώς το παλαιότερο αρχείο έχει χαθεί. Οι παραλαβές και οι ταξινομήσεις αφορούν σε νεότερο μεταπολεμικό αρχειακό υλικό που φθάνει έως τη δεκαετία του 1990.
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Η Ερμούπολη είναι το πρώτο και το μόνο στο πρώτο μισό του 19ου αι.-αστικό κέντρο της Ελλάδας. Ανάμεσα στους πρόσφυγες που την εποίκισαν βρίσκονταν πλήθος άποροι άνδρες και γυναίκες, τεχνίτες, ναυτικοί, χειρώνακτες ,που θα σχηματίσουν τον πρώτο πυρήνα εργατικού δυναμικού.
Ένα εργατικό δυναμικό, συχνά ειδικευμένο, που θα στηρίξει την ανάπτυξη των πρώτων βιοτεχνιών της πόλης: βιοτεχνίες τροφίμων (τα περίφημα λουκούμια και οι χαλβάδες) σαπουνιού, κατεργασίας μετάλλων, βαφής υφασμάτων.
Η πρώτη βιομηχανία είναι η ναυπηγική, γιατί στην πόλη είχαν εγκατασταθεί οι πιο φημισμένοι αρχιναυπηγοί του Αιγαίου και κυρίως της Χίου.(Παγίδας, Κουφουδάκης,Σέχας κ.ά)
Γύρω από τα ναυπηγείο, τον καιρό της ακμής του, αναπτύσσονται συμπληρωματικά άλλοι κλάδοι παραγωγής κι ανάμεσά τους η κατεργασία των μετάλλων.
Τη δεκαετία του 1860 λειτουργούσαν στην Ερμούπολη 10 περίπου μηχανικά βυρσοδεψεία, άλλα τόσα μικρότερα, το ναυηγείο, τυποβαφεία και σαπωνοποιεία. Το 1875 τα μηχανικά εργοστάσια ήταν 20:μύλοι, υαλουργεία, νηματουργείο, σχοινοποιεία, χρωματουργεία, λουκουμοποιεία κλπ.
Η εμπορική παρακμή της δεκαετίας του 1880 έπληξε πολλές από τις πρώτες βιομηχανίες. Η αλευροβιομηχανία πρακτικά καταστράφηκε ,οι εξαγωγές των δερμάτων κατέρρευσαν, το ναυπηγείο και τα συναφή συρρικνώθηκαν. Στο τέλος του 19ου αι νεότεροι μετανάστες δοκίμασαν την τύχη τους στην κλωστοϋφαντουργία. Ως το 1910 είχαν δημιουργηθεί 24 εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας.
Αυτές οι επιχειρήσεις άνοιξαν το δρόμο για τη δημιουργία των νηματουργείων και υφαντουργείων , που έχουν ταυτιστεί με το ερμουπολίτικο Βιομηχανικό Θαύμα των αρχών του 20ου αι.
Από το 19ο αι δεν έχουν διασωθεί αρχεία ,παρά μόνο ένα μικρό μέρος του αρχείου της βιομηχανίας Λαδόπουλου, ό, τι σώζεται κι έχει φτάσει στα Αρχεία είναι από τον εικοστό αιώνα.
Αρχείο βιομηχανίας Λαδοπούλου (1895-1927) . Τα έγγραφα και τα κατάστιχα της προαναφερθείσας βιομηχανίας βρίσκονται ταξινομημένα στην υπηρεσία και έχει εκδοθεί και σχετικός κατάλογος από τους καθηγητές ιστορίας Βασιλική Θεοδώρου και Χρήστο Λούκο με τίτλο:Το αρχείο της βιομηχανίας Κλωστήριον και υφαντήριον Ε.Λαδοπούλου υιών εν Σύρω Αθήνα 1996
Τα βιομηχανικά αρχεία που έχουμε παραλάβει και έχουν ταξινομηθεί από τις ομάδες φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης με την εποπτεία του κ. Χρήστου Λούκου είναι:
Αρχείο εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας Μπαρμπέτα 2500 φάκελοι και κατάστιχα.
Αρχείο εργοστασίου Καρέλλα ( μετά ΑΙΓΑΙΟΝ σήμερα Σούπερ Μάρκετ Ατλάντικ) περίπου 1500 φάκελοι αλλά η ταξινόμηση δεν έχει ολοκληρωθεί.
Αρχείο εργοστασίου Βαρδάκα με 2087 φακέλους.
Στα βιομηχανικά αρχεία εντάσσονται και είναι ταξινομημένα τα αρχεία των εργοστασίων Κωνσταντινόπουλου , Ανώνυμης Κλωστοϋφαντουργικής Εταιρίας Σύρου και των μηχανουργείων Μαούτσου και Δρακουλάκη.
Τα βιομηχανικά αρχεία εκτός του ότι είναι εργαλεία έρευνας για τους ιστορικούς ,αποτελούν τεκμήρια εργασίας σε περιπτώσεις συνταξιοδότησης εργατών, που έχουν χάσει τα βιβλιάρια ενσήμων ή το ΙΚΑ έχει χάσει τους φακέλους τους.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
Τα Διοικητικά είναι 48 αρχεία που προέρχονται από Υπηρεσίες που μετά από πρόσκληση για αυτοψία ή κοινοποίηση πρακτικού εκκαθάρισης τα παραλαμβάνουμε. Ενδεικτικά αναφέρω τα αρχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, του τμήματος Χημικών Υπηρεσιών , της Νομαρχίας Κυκλάδων, του Τμήματος Εμπορίου, του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΠΕΠ)Νοτίου Αιγαίου, της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου, των Λιμεναρχείων, Υπολιμεναρχείων, Λιμενικών Σταθμών και Κρατικών Αερολιμένων όλου του Νομού.
ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ – ΑΡΧΕΙΑ
Σ’ αυτήν την ενότητα θα αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να τιμήσουμε τους ανθρώπους που με την εμπιστοσύνη τους στους σκοπούς του Αρχείου έχουν εμπλουτίσει τις συλλογές του.
Ο αείμνηστος Σταύρος Βαφίας, που είχε διατελέσει δήμαρχος Ερμούπολης και εκδότης της εφημερίδας ΘΑΡΡΟΣ μας δώρησε τη βιβλιοθήκη του της οποίας έχει εκδοθεί έντυπος κατάλογος με τον τίτλο «Βιβλιοθήκη Σταύρου Ι. Βαφία»Χ.Λούκος-Τάινα Χιέταλα,Αγγελική Ψιλοπούλου. Η βιβλιοθήκη είναι πολύ σημαντική και περιλαμβάνει 1056 τίτλους από το 1759 έως το 1985, το αρχείο του τυπογραφείου της εφημερίδας, χάρτες νησιών από το Αγγλικό ναυαρχείο και ένα μέρος από το αρχείο της Ανώνυμης Κλωστοϋφαντουργικής Εταιρίας Σύρου.
Κι ερχόμαστε σε ένα μεγάλο κεφάλαιο για τη Σύρο το νομικό και ιστορικό Ανδρέα Δρακάκη, του οποίου το αρχείο και τη βιβλιοθήκη μας παραχώρησε ο αείμνηστος αδελφός του Γεώργιος Δρακάκης. Το αρχείο του έχει ταξινομηθεί και τα βιβλία έχουν ευρετηριαστεί σε ηλεκτρονική μορφή (853 τίτλοι από τέλη 18ου αι έως δεκαετία 90)
Εξέχουσα θέση μεταξύ των δωρητών του Αρχείου κατέχει ο συριανός λογοτέχνης κ. Μάνος Ελευθερίου, ο οποίος μας έχει στείλει βιβλία, cd, δίσκους σύγχρονης ελληνικής και κλασικής μουσικής, φωτογραφίες, θεατρικά προγράμματα, αρχεία καλλιτεχνών (λογοτεχνών, μουσικών, ηθοποιών όπως η Λέλα Περπινιά - Βλαστού, η Μαρίκα Κοτοπούλη και κυρίως η Ελένη Παπαδάκη)
Πολύ σημαντική είναι η συλλογή του βιβλίων για τον Παλαμά και τον Καβάφη που μας την έχει παραχωρήσει ολόκληρη και ίσως είναι μια από τις καλύτερες και πληρέστερες συλλογές στην Ελλάδα.
Η αείμνηστη Έρση Μαντζουλίνου- Richards, βιβλία σχετικά με την επανάσταση του 1821 και τον Ιωάννη Καποδίστρια και έγγραφα της οικογενείας της.
Η κυρία Μανόλια Ηπιώτη με αγάπη και σπάνια προθυμία μας φέρνει σχεδόν κάθε καλοκαίρι τα τελευταία 10 χρόνια ποικίλο αρχειακό υλικό από την οικογένεια Λαδοπούλου όπως έγγραφα, φωτογραφίες, βιβλία, παρτιτούρες, τετράδια ακόμη και αντικείμενα γραφείου από τα εργοστάσια Λαδόπουλου Σύρου και Αθήνα
Ο αξιότιμος κ Στάθης Αρφάνης μας έχει δωρήσει πρωτότυπες επιστολές του Χρήστου Ευαγγελίδη, ο οποίος είχε ιδρύσει στην Ερμούπολη το Ελληνικό Λύκειο το 1842 που ίσως είναι το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα που διδάχτηκαν συστηματικά η φυσική αγωγή και η αγγλική γλώσσα,στο οποίο είχαν φοιτήσει ο Δημήτριος Βικέλας και ο Εμμανουήλ Ροΐδης, έντυπα για το θέατρο, παρτιτούρες, ντοσιέ με έγγραφα σχετικά με τις οικογένειες Πρεζάνη-Ασημομύτη-Κεχαγιά και έχει δηλώσει ότι θα μας δώσει πίνακες που εικονίζουν το Χρήστο Ευαγγελίδη.
Νομικά αρχεία με δικογραφίες διαθέτουμε τριών δικηγόρων: του Βαϊτση Βάγια, του Δημητρίου Κρίνου, που έχει ολοκληρωθεί η αποδελτίωσή τους και του Μάκη Φρέρη, που παραλάβαμε πρόσφατα και επίκειται η ταξινόμησή του. Του τελευταίου πρόσφατα παραδόθηκε και η συλλογή του με νομικά βιβλία και λογοτεχνικά περιοδικά (περίπου 400 κούτες). Ο Δημήτριος Κρίνος επίσης μας έχει δωρήσει το σχολικό του αρχείο και
Ο κύριος Αντώνιος Ροδοκανάκης –Κρίνος με την ευαισθησία που τον διακρίνει για την ιστορία της Σύρου μαζί με τις πολύτιμες γνώσεις του, μας δώρησε κατάστιχα των επιχειρήσεων των: Σταματίου Κων Πρωίου 1878-1884, Κωνσταντίνου Αθ Κρίνου 1881-1904,των αδελφών Μπαρμπέτα 1938-1944, Αθανασίου Ιωάν Κρίνου 1913-1963 , 3 cd από το Μηχανουργείο Μπαρμπέτα με φωτογραφίες από το Μηχανουργείο και το χυτήριο με σκοπό να γίνουν γιγαντοαφίσες και αρχειακό υλικό της οικογενείας Κρίνου.
Η καλή φίλη και συνοδοιπόρος , κ.Ντίνα Συκουτρή –Ανδρειωμένου, η οποία μας έχει παραχωρήσει ένα μεγάλο μέρος των συλλογών της για τη λουκουμοποιϊα, το τυπογραφείο Φρέρη, το εργοστάσιο Βαρδάκα, το βυρσοδεψείο Δενδρινού- Κούτση, και ό,τι άλλο πέφτει στην αντίληψή της μας πληροφορεί σχετικά και εκφράζει με κάθε τρόπο το ενδιαφέρον της
Ο κ. Αντώνιος Μαυρομουστάκης ένα φάκελο με έγγραφα του πατέρα του Αχιλλέα Μαυρομουστάκη , πρώτου προέδρου της Παμπροσφυγικής Ένωσης Σύρου
Ο εγκατεστημένος στις ΗΠΑ κύριος Γιάγκος Κρίνος τη βιβλιοθήκη και το προσωπικό του αρχείο
Το Κληροδότημα Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη Σύρου αγόρασε και δώρησε το αρχείο του Δημητρίου Αλεξιάδη, το οποίο περιλαμβάνει 27 επιστολές και 1 ομιλία της Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου στο Α΄ Πανθεατρικό Συνέδριο (1868-1881)
Ο συγγραφέας κ. Ηλίας Κουλουκουντής, από τη γνωστή κασιώτικη εφοπλιστική οικογένεια, μας έδωσε το αρχείο της οικογενείας Κουλουκουντή, το οποίο έχει ταξινομηθεί από την ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με υπεύθυνη καθηγήτρια της πρακτικής άσκησης την κ.Λήδα Παπαστεφανάκη και έχουν προκύψει 1349 φάκελοι.
Ένας άλλος φίλος και υποστηρικτής του Αρχείου, ο οποίος τα μέγιστα έχει συντελέσει στην ταξινόμηση του Δημοτικού Αρχείου ως πρώτος μεταπολιτευτικός δήμαρχος, ο Νίκος Φιλάρετος, ο οποίος πρόσφατα απεβίωσε και πάντα είχε κατά νου την προσφορά στα Αρχεία, μας έχει φέρει από το προσωπικό του αρχείο φωτογραφίες (24 Ιουλίου 1974) και με δική του πρωτοβουλία το αρχείο του παραρτήματος Σύρου της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Η υπηρεσία των Γ.Α.Κ. - Αρχεία Νομού Κυκλάδων δραστηριοποιείται σε τομείς αρμοδιοτήτων της ερευνητικούς και πολιτιστικούς.
Ειδικότερα:
Επισημαίνει, καταγράφει, ταξινομεί και καταλογογραφεί αρχεία δημόσια και ιδιωτικά. Δημοσιεύει τους καταλόγους σε ειδικές εκδόσεις ή σε ηλεκτρονική μορφή.
Εξυπηρετεί τους πολίτες, δικηγόρους, συμβολαιογράφους και υπηρεσίες που αναζητούν ληξιαρχικές πράξεις, εγγραφές στο δημοτολόγιο, συμβολαιογραφικά έγγραφα, διαθήκες κ.ά
Προσπαθεί να διασώσει και να συντηρήσει σπάνια και πολύτιμα για την ιστορία του τόπου τεκμήρια.
Διαμορφώνει συνθήκες κατάλληλες για ν’ αναπτυχθεί η ιστορική έρευνα για τη Σύρο και τις Κυκλάδες, με βάση το αρχειακό υλικό.
Εξυπηρετεί τους ερευνητές, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, ιστορικούς με τη διάθεση πρωτογενούς υλικού των αρχειακών ενοτήτων της.
Κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί τα «Σεμινάρια της Ερμούπολης», που οργανώνονται από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών σε συνεργασία με το Επιστημονικό και Μορφωτικό Ίδρυμα Κυκλάδων. Το προσωπικό των Αρχείων έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις στα Σεμινάρια.
Η διακριτική και συνεχής παρουσία της Υπηρεσίας στην τοπική κοινωνία ενέπνευσε την εμπιστοσύνη σε ιδιώτες ,ώστε να δωρήσουν μέρος ή ολόκληρο το αρχείο που είχαν στην κατοχή τους. Προς τιμήν των δωρητών οργανώνονται εκδηλώσεις με μεγάλη προσέλευση κοινού.
Επίσης επιδιώκει τη συνεργασία με άλλους φορείς (σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, βιομηχανικό μουσείο) για την προσέγγιση και προβολή θεμάτων της τοπικής ιστορίας.
Πραγματοποιεί θεματικές εκθέσεις τις οποίες επισκέπτονται πλήθος επισκεπτών.
Σε τούτο το σημείο θέλω να ολοκληρώσω αφού ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον κύριο Χρήστο Λούκο, στον οποίο οφείλεται ο εντοπισμός και η ταξινόμηση όλου του δημοτικού αρχείου και πολλών άλλων αρχειακών ενοτήτων, τους συναδέλφους μου στην υπηρεσία και εξαιρετικά την Τάινα Χιέταλα, για τη μεθοδικότητα και την αφοσίωσή της στην εργασία.
Προ ημερών σε μια συνέντευξη διάβασα ότι «το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα: κάνουν τα πράγματα διαφορετικά εκεί». Τελειώνοντας εύχομαι τα αρχεία να ρίχνουν φως στο παρελθόν και να το καθιστούν λιγότερο ξένο και προσωπικά θέλω να σας εξομολογηθώ ότι από τον καιρό που ασχολήθηκα με τα αρχεία αγάπησα περισσότερο την καθημερινότητά μου που είναι σ’ ένα διαρκή διάλογο με την αιωνιότητα!
